Przysłuchiwałem się kiedyś rozmowie dwóch biznesmenów o zarobkach. Nie, nie swoich. Mówili o odprawie dla byłego szefa Narodowego Centrum Sportu. Odprawie w wysokości, bagatela, 570 tysięcy złotych.

Chłop się co prawda nie spisał – Stadion Narodowy ukończono z opóźnieniem, był też jakiś potop… Pieniądze się jednak szefowi należały, co przyznał sąd. – I słusznie – argumentowali biznesmeni. – Człowiek, który odpowiada za setki milionów, musi zarabiać setki tysięcy.

Aha. W takim razie ile powinien zarabiać człowiek, który kształci dziesiątki ludzi odpowiadających za setki milionów złotych?

Nie zadałem tego pytania. Wiedziałem, jaka będzie odpowiedź. Dla tamtych biznesmenów wartość miał tylko ktoś, kto produkuje, handluje, tworzy strategie… A nauczyciel?

Nauczyciel to frajer. Życiowy nieudacznik. Frustrat (w kółko narzeka). Typ roszczeniowy. Leń – pracuje 20 godzin w tygodniu i ma 3 miesiące wakacji. Darmozjadek, bo za godzinę pracy bierze więcej niż lekarz czy programista (1). Rozpuścił się ten belfer jak dziadowski bicz. Czas przykręcić mu śrubę.

W szkole nauczycielka zachęca młodych ludzi do nauki. – Po co? – słyszy z czwartej ławki. – Mój ojciec jest hydraulikiem, a zarabia dużo więcej od pani.

Przypuszczam, że każdy z czytających ten tekst choć raz w życiu wezwał do domu hydraulika. Chwila zapłaty za usługę z pewnością nie należała do najszczęśliwszych w jego życiu. No tak, ale hydraulicy ciężko pracują. A nauczyciele…

(Dla jasności: 1. Nie mam nic przeciwko dobrym zarobkom hydraulików. 2. Hydraulik może być bardzo kulturalnym człowiekiem, lecz nie musi się uczyć tyle, ile nauczyciel).

Wróćmy do losu typowego belfra. Wraca ze szkoły z torbą pełną sprawdzianów. Myśli w tramwaju: „Zarabiam dużo i mało naraz. Pracuję mało i dużo naraz. To schizofrenia”.

Nie, to nie schizofrenia. To wadliwy system, brak prestiżu zawodu i mentalność wielu ludzi, która każe zaglądać bliźnim do kieszeni. Mogę tak powiedzieć z czystym sumieniem, bo sam nie jestem nauczycielem.

Nauczyciele, tak jak lekarze czy programiści, są różni – dobrzy i źli. Wychowawca mojej córki, młody polonista, zabierał dzieciaki na wycieczki, urządzał im nocowania w szkole, zorganizował puszczanie chińskich lampionów z plaży i wysłał pytania swoich uczniów do Amosa Oza (pisarz odpowiedział!).

Czy taki nauczyciel pracuje 20 godzin? Śmiech na sali. Czy zarabia za dużo? No, 570 tysięcy odprawy byłoby pewnie przesadą. Co zyskali jego uczniowie? Kapitał na całe życie. Niepoliczalny, ale i niezniszczalny. Potop mu nie grozi.

Co zrobić, by przyciągnąć do szkoły więcej takich ludzi? Odpowiedź jest prosta: stworzyć nauczycielom lepsze warunki pracy. Podnieść pensje, to oczywiste, ale nie tylko. Oto komentarz nauczycielki do artykułu o pensjach w oświacie:

Pracuję w szkole podstawowej. Hałas na przerwach 20–minutowych nie do wytrzymania. W klasie 30–osobowej dziesięciu uczniów ma opinię o pomocy indywidualnej, różnych schorzeniach. W szkole brak pieniędzy na wszystko: ksero, długopis, papier, kredę, papier toaletowy… Taka jest rzeczywistość. Niech wszelkie redakcje zajmą się wreszcie PRAWDZIWYMI problemami, a nie liczeniem nam pensji. Sytuacja szkół jest tragiczna, napiszcie o tym wreszcie!!!  (2)

Napiszę. Tu skupiam się na sytuacji nauczycieli.

Nie podoba mi się, że nauczyciel zarabia mniej niż hydraulik. Nie znoszę lekceważenia nauczycieli, w tym przeliczania ich pracy na godziny. Źle myślę o państwie, które inwestuje w obronność, a nie może znaleźć większych pieniędzy na edukację.

Swego czasu Amerykanie uznali, że jedno idzie w parze z drugim. W 1957 roku ZSRR wystrzelił Sputnika 1, pierwszego sztucznego satelitę Ziemi. Za oceanem natychmiast wybuchła panika: Rosjanie nas wyprzedzili! W odpowiedzi Stany Zjednoczone wpompowały miliardy dolarów w edukację. Do 1960 roku ich wydatki na oświatę wzrosły prawie 6-krotnie. Skutki widać do dzisiaj.

Co piszę pod rozwagę tym, którzy zapewne i tak nie przeczytają tego tekstu.

1 Ile nauczyciel zarabia na godzinę?
2 Ile zarabiają polscy nauczyciele?

Tomasz Małkowski