Ubiegłoroczna ankieta Głosu Nauczycielskiego (1) nie pozostawia złudzeń: połowa nauczycieli uważa, że po wakacjach wróci do szkoły w złej kondycji. Powód? Brak odpoczynku oraz nieumiejętność oderwania się od stresu i wyczerpania. „Nie ma pytań pilniejszych od pytań naiwnych”, pisała Szymborska. I właśnie takie pytanie trzeba postawić: dlaczego tak wielu nauczycieli nie jest w stanie wykorzystać regeneracyjnego charakteru wakacji? Odpowiedź jest prosta, warto jednak trochę się nad nią zastanowić. Oto ona: my, ludzie, generalnie nie potrafimy odpoczywać.

Dlaczego nie potrafimy? Ponieważ najczęściej źle rozumiemy odpoczynek. W naszym przekonaniu wystarczy pospać do południa, poleżeć na kanapie albo wyjechać gdzieś daleko.

Problem polega na tym, że o ile można w ten sposób odpocząć fizycznie, niekoniecznie będzie to skuteczne dla naszej psychiki. To, co nas przez cały rok wymęczyło, nie znika. Ciągłe napięcie, które nam towarzyszyło nie tylko podczas lekcji, ale też w czasie gwarnych przerw i wielu nieprzespanych nocy. Te wiecznie „skołatane” nerwy są jak niepotrzebny balast, który w nas zostaje.

Jeśli zatem wracamy po wakacjach w złej kondycji, powinniśmy potraktować to jako komunikat: być może próbowaliśmy się zregenerować, ale nie podjęliśmy skutecznych działań, żeby poradzić sobie ze stresem. Na to, by temu zaradzić, jest jeszcze czas. Mamy dopiero połowę lipca. Nie jest zatem za późno. Co warto zrobić?

1. Na początku uświadom sobie, że nie stresują Cię sytuacje, tylko Ty stresujesz się nimi. To zatem w Twoich rękach leży ster do zarządzania stresem.
2. Wygadaj się komuś bliskiemu z tego wszystkiego, co było przyczyną Twojego stresu – omówcie przyczyny i możliwe sposoby rozwiązania. Da Ci to poczucie zrzucenia z siebie ciążącego balastu.
3. Posprzątaj wokół siebie – papiery, dokumenty – wszystko, co się da. Porządek wokół sprzyja porządkowi w głowie.
4. Rób jak najwięcej rzeczy, które lubisz. Miej świadomość i powtarzaj sobie, że masz do tego pełne prawo. To wszystko wyzwoli pozytywne emocje, które nie tylko sprawiają przyjemność, ale także nadają sens życiu i motywują do dalszych działań.
5. Jeśli to możliwe, wyjedź gdzieś, choćby w czasie weekendu – na działkę, za miasto. Zmiana miejsca, oderwanie się od rutyny i cisza sprzyjają regeneracji.
6. Korzystaj z ruchu: spacery, rowery – cokolwiek, co Ci sprawa przyjemność. Zdrowe fizyczne zmęczenie jest niczym kojąca kąpiel, tylko że w endorfinach.
7. Wysypiaj się i dobrze odżywiaj. Jesteśmy jak samochody – żeby dobrze działać, potrzebujemy paliwa.
8. Spędzaj jak najwięcej czasu z bliskimi: z rodziną, przyjaciółmi. Wspierający przyjaciel to skarb.
9. Pamiętaj o ważnych sprzymierzeńcach, do których należą wszelkie formy relaksacji, słuchanie muzyki, branie ciepłych kąpieli, ucinanie sobie drzemki.
10. Pamiętaj, że powyższe punkty to wskazówki, nie traktuj listy jako zamkniętej. Świat ma wiele nieodkrytych dróg!

Refleksja na koniec: pamiętaj, że pogorszenie nastroju z powodu kończących się wakacji i niechęć do powrotu do swoich obowiązków to normalne zjawisko. Nawet jeśli kochamy swoją pracę, naturalnie reagujemy w ten sposób na koniec czegoś, co od dzieciństwa kojarzy się z długo wyczekiwaną nagrodą – wakacji.

PS Sam zawsze korzystam z tych wytycznych. Skutecznie! Poszerzam je tylko o swój osobisty zestaw – kino, serial „Friends” i kryminały Agathy Christie. W każde wakacje.

1. W jakiej formie po wakacjach? Trochę lepszej niż rok temu!