Należę do tych szczęśliwców, którzy nie mają problemu z nadwagą. Raczej przeciwnie. Ale też ruszam się znacznie więcej niż tysiące młodych ludzi.

Jakiś czas temu syn znajomych (maturzysta) i jego kolega weszli na stronę internetową półmaratonu w Gdańsku. Żeby się zapisać? Nie, żeby porównać wyniki swoich ojców. Jeden z nich miał lepszy czas, ale drugi okazał się sporo starszy od tego pierwszego, więc obaj chłopcy poczuli słuszną dumę. Sami oczywiście nie biegli.

Jak to jest, że w biegach masowych startują przede wszystkim osoby w kategoriach powyżej 30 lat? A młodzi ludzie? Spotykam ich w McDonaldzie (zdarza mi się wylądować w maku z laptopem, gdy nie mam gdzie się podziać). Nauczyciele szkolni i przedszkolni przyprowadzają tam całe tabuny dzieci, które z radosnym wrzaskiem (nie przeszkadza mi) kupują frytki, lody i „milkszejki”. Milusińscy są zachwyceni (ja mniej).

Jasne: na wycieczce trzeba coś zjeść. Tylko dlaczego frytki? Czy mało jest w Gdańsku barów ze zdrową żywnością? Tak trudno zabrać tam dzieciaki?

Jeśli do frytek dodamy przedmonitorowy tryb życia oraz fatalną dietę w domu i w szkole, będziemy mieli efekt: 22,3% uczniów polskich szkół podstawowych i gimnazjów cierpi na nadwagę bądź otyłość. W latach 70. było takich dzieciaków niespełna 10%. Dziś polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Tak wynika z badań przeprowadzonych przez warszawski Instytut Żywności i Żywienia w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. (1)

No dobrze, a jak jest w Szwajcarii? Tak się składa, że mam tam dobrych znajomych. Otóż, gdyby dali oni dzieciom do szkoły colę czy, nie daj Boże, ciastko, tego samego dnia zostaliby wezwani na dywanik do dyrektora. W szwajcarskich szkołach obowiązuje bezwzględny (i bezwzględnie przestrzegany) zakaz spożywania niezdrowego jedzenia.

A jaki widoczek zobaczymy u nas podczas przerwy? Do wyboru, do koloru: chipsy, żelki, cukierki, czekoladki, batony, ciastka, ciasteczka, napoje gazowane słodkie jak sam cukier…

Jeśli nawet ktoś ma „dziwnych” rodziców i nie dostanie śmieciowego jedzenia, zawsze znajdzie się kolega, który poratuje w biedzie. Zresztą, od czego jest sklepik szkolny? Niejeden młody człowiek wyrzuca do kosza kanapkę z twarożkiem i rzodkiewką, za to kupuje drożdżówkę. A w domu:

– Synku, zjadłeś drugie śniadanie?

– Tak, mamo.

I wilk jest syty, i owca cała.

Na szczęście od 1 września ze sklepików i stołówek szkolnych ma zniknąć śmieciowe jedzenie; minister zdrowia określi, co wolno sprzedawać i podawać dzieciom. Czy to znaczy, że sklepiki padną? Przecież utrzymują się ze słodyczy (zdrową żywność kupuje 1% uczniów).

Odpowiem: niekoniecznie. Jeśli sprzedawca – jak w liceum mojego syna – zaoferuje uczniom jogurty ze świeżymi owocami, sałatki owocowe i warzywne, kuszące już samym wyglądem – to nie zginie. Jeżeli jednak rzuci na ladę sałatę, rzodkiew i pomidory jak w pierwszym lepszym warzywniaku, to faktycznie splajtuje.

Zdrowa żywność w sklepikach i stołówkach szkolnych to krok w dobrym kierunku – ale tylko jeden. A co z drugimi śniadaniami pełnymi cukru, soli, tłuszczu i syropu glukozowo-fruktozowego? Co z „domowym” jedzeniem nafaszerowanym węglowodanami? Z aktywnością fizyczną na poziomie dojścia do samochodu? Jaki wzór dajemy naszym dzieciom?

Nieciekawy. 74% mężczyzn i 49% kobiet w naszym kraju to osoby z nadwagą bądź otyłością. Gdybyśmy zachowali takie proporcje w pociągu z cytowanej w tytule „Lokomotywy”, „same grubasy” zajęłyby jakieś dwadzieścia pięć wagonów z czterdziestu. Do dwóch kolejnych wsiedliby sami lekarze. Bo otyłość to choroba, i to groźna.

Chrońmy samych siebie, chrońmy nasze dzieci. Przecież je kochamy.

1 Musimy zatrzymać epidemię otyłości

Tomasz Małkowski